ایرج بسطامی در سال ۱۳۳۶ش در شهرستان بم در خانواده‌ای هنرمند به‌دنیا آمد. هریک از اعضای خانواده او، از جد پدری گرفته تا پدربزرگ و پدر در زمینه خواندن آواز و نواختن ساز‌های مختلف تجربه داشتند. تولد و رشد ایرج در چنین خانواده‌ای به‌همراه استعداد ذاتی‌اش موجب گردید که او از پنج سالگی به خواندن آواز علاقه نشان دهد. این علاقه و پیگیری موجب شد که پدربزرگ، به استعداد شگرف وی در زمینه فراگیری آواز پی برده و بار‌ها به دیگران تأکید کند که: «او در آینده خواننده بزرگی خواهد شد.» از این‌رو، پدر ایرج کمر همت بست تا این کودک مستعد را در مسیر صحیح آموزش قرار دهد و این‌گونه شد که ایرج، نخستین معلم آواز خویش را در خانه و در هیئت پدر یافت. وی در سنین نوجوانی مجذوب عموی بزرگوارش یدالله بسطامی بود که مردی مهربان و از نوازندگان چیره‌دست بم و معلم موسیقی بود. در همین ایام، گروهی با همکاری برادران بسطامی و با سرپرستی یدالله بسطامی تشکیل شد که در رادیو و تلویزیون آن زمان و اردوهای رامسر اجرای برنامه داشتند. پس از آن، ایرج با کمک زنده‌یاد حسین سالاری (از نوازندگان نام‌دار کرمانی)، به فراگیری آواز و ردیف‌های آوازی در تهران پرداخت. در آن زمان او علی‌رغم مشکلات راه و مسافت زیاد، هفته‌ای یک بار به عشق فراگیری آواز از بم به تهران می‌آمد تا این‌که اتاقی در محله پامنار تهران اجاره کرد. در آن سال‌ها هیچ چیز ایرج را از ادامه تمرینات بازنمی‌داشت. مشکلات شخصی، تحولات اجتماعی و... هرگز لحظه‌ای در روند فراگیری این هنرمند عاشق خللی ایجاد نکرد. وی سپس نزد استاد مشکاتیان رفت و به فراگیری تلفیق شعر و موسیقی و ادامه‌ ردیف‌های آوازی پرداخت که نخستین کاست بسطامی - تحت عنوان «افشاری مرکب» - محصول این آشنایی و همکاری است. ایرج بسطامی در سن ۴۰ سالگی به اوج فعالیت خود رسید و در طول ۱۴ سال فعالیت ارزشمند، ۱۱ کاست ماندگار به یادگار گذارد. او به دور از جنجال‌ها و هیاهوهای هنری در شهرستان بم، سرپرستی خانواده برادر مرحومش را به عهده گرفت که این همراهی و سرپرستی تا زمان مرگ ادامه داشت به‌گونه‌ای‌که تمام اعضاء این خانواده - به‌جز یکی از فرزندان برادر ایرج - همراه وی درگذشتند. ایرج بسطامی در تمام مدت اقامتش در بم، کلاس‌های آواز خویش را برای جوانان محروم و مستعد کویر در شهرهای بم و کرمان دایر می‌نمود تا این‌که در تاریخ پنجم دی‌ماه سال ۱۳۸۲ هجری شمسی طی فاجعه دردناک زلزله بم در سن چهل و شش سالگی دار فانی را وداع گفت.